Spotlight: Martijn Adelmund
Dit keer valt het spotlicht op Martijn Adelmund. Maar we beginnen iets anders dan gewoonlijks, omdat Martijn naast een fantastische schrijver ook een fantastische dichter is. Dus voordat we beginnen met het interview, hier eerst een gedicht door Martijn geschreven:
Bij paaltje no. 5
Wij nummeren het landschap graag
brengen het in kaart, slaan paaltjes
hakken het in stukjes
hangen bordjes op ‘Wees zuinig op de Dijk’
Maar de ochtendnevel kruipend op het veld
heeft daar echt geen boodschap aan
Een man op een fiets met bruine aktentas
en dito das die kwam hier
op een ochtend langs
om paaltje 5 te controleren
Spreeuwen zwermden in de diepblauwe lucht
De man had er geen boodschap aan
Hij zette achteloos een kruisje in digitaal carbonpapier
en heeft zich kort daarna niet ver van hier
stevig lamgezopen troosteloos
verloren in de leegheid van ’t bestaan.
Geschreven bij een nietsbeduidend paaltje op de Grebbedijk, genummerd ‘paaltje 5’.
Martijn Adelmund
Stadsdichter van Wageningen
Beste Martijn, bedankt voor dit interview. Naast schrijven doe je ook heel veel theaterwerk en kunstwerken. Hoe combineer je deze verschillende elementen? Oftewel: hoe zie jij het verband tussen al je verschillende werken?
Ik heb in 2014, na het verschijnen van Heksenwaan, besloten om zelf nog zo min mogelijk reclame te maken voor mijn boeken. We worden al zo erg bestookt met reclame-uitingen, via alle media. Ik vraag me af of dat nog werkt. Liever geef ik mensen een voorproefje, of bied ik een ervaring die raakt aan mijn verhalen en die dezelfde sfeer ademt. Zo maak ik de mensen deelgenoot van mijn werk. Iris Compiet en ik zijn vanuit die gedachte The Grim Collective begonnen. Dat is het moment dat ik beeldende kunst als een onderdeel van mijn werk ben gaan zien. Later kwamen poëzie en theater daarbij, omdat ik stadsdichter van Wageningen werd.
Hoe dat werkt?
Nu schrijf ik bijvoorbeeld aan een boek, waarin ik mijn eigen liefde voor boeken tot uiting wil brengen. Het gaat over zogenaamde ‘bestiaria’ – encyclopedieën van fabeldieren. De hoofdpersoon werkt op de oude handschriftenafdeling van een bibliotheek. In het boek wil ik naast de tekst ook geïllustreerde middeleeuwse manuscripten afbeelden en dat combineren met fantasiewezens, getekend door een hedendaagse illustrator. Het boek moet zelf ook aanvoelen als een bestiarium, waar je als vanzelf in gaat bladeren en stukjes uit wilt lezen. Dit project heeft zoveel beeldende kanten, dat het in mijn beleving schreeuwt om een expositie. Ik heb al dat materiaal nu toch bij de hand.
Als ik schrijf, dan dompel ik me onder in het onderwerp waarmee ik bezig ben. Ik doe veel onderzoek naar hoe zaken eruitzien – zodat ik het aan mijn lezers kan beschrijven. Zo’n expositie zou mensen direct inzicht geven in die materie. Het is dan een verlenging van het boek, een vorm van multimediaal verhalen vertellen. Max Havelaar met zombies (2016), mijn vorige boek, had iets soortgelijks met theater. De boodschap van dat boek vroeg er om, om in dialoog te gaan – mensen in de ogen te kijken. Tijdens het schrijven waren er zoveel overwegingen en ethische dilemma’s die ik tegenkwam. Die wil ik delen met het publiek en daarom bezoek ik podia om het verhaal te vertellen. Dit najaar, tijdens de museumnacht in Amsterdam, treed ik bijvoorbeeld op in het Multatuli Museum, met zombie-acteurs, en Indische muziek, maar ook met een serieuze boodschap. Het verband tussen de verschillende werken is dus altijd het verhaal en dat verhaal vindt zijn optimale vorm.
Als je naar je poezië en je boeken kijkt zijn er thema's die steeds weer terugkeren? Zoja, welke en waarom?
Mijn boeken hebben vaak een historische invalshoek, (heksenvervolgingen, kolonialisme, onopgeloste mysteries). Ik ben gefascineerd door ons verleden en hoe dat in een verwaterde vorm tot ons komt. Bronnen worden altijd gezien door de ogen van nu, en bronnen liegen soms.
Ik denk dat die fascinatie komt door mijn van oorsprong Duitse familie. Dat heeft me geleerd dat de kracht van verhalen groter kan zijn dan de werkelijkheid. Toen mijn familie na de oorlog zijn huis weer opzocht, woonde daar een joods gezin. Hun huis was weggegeven. De auto werd tot jaren na de oorlog beklad. En dat terwijl mijn oma – een Nederlandse - tijdens het bombardement op Rotterdam op straat net zo goed in de vlammenzee heeft gestaan; mijn opa heeft voor het verzet in een knokploeg gezeten, sommige van zijn familieleden bij de NSB... Ik heb nooit de behoefte gehad om precies uit te vinden hoe het destijds allemaal zat. Wat maakt het uit? Verhalen zijn krachtiger dan de waarheid. Daar ben ik mee opgevoed.
Dat is dus een centraal thema: de kracht van verhalen, die niet altijd ten goede werkt. Wat mij nu bezighoudt, is de tegenhanger van deze bittere familiegeschiedenis: lichtvoetigheid, humor, familie. Beide elementen vind je terug in mijn boeken en poëzie.
In Max Havelaar met Zombies pak je een heel andere genre bij de hoorns. Hoe was het om dit te doen? En hoe verschilde dit genre met het werk dat je hiervoor hebt gedaan?
De combinatie van het bittere met de humor, dat vind je terug in mijn Max Havelaar. Het boek heeft een serieuze boodschap ontleend uit het koloniale verleden, maar die boodschap wordt verpakt in een vorm die niet iedereen serieus neemt: een zombieroman. Het was een genot om te maken, omdat het zo aansloot bij alle thema’s in mijn werk. Bovendien studeerde ik taal- en cultuurwetenschap, dus het ontrafelen van alle verhaallijnen uit de oorspronkelijke Havelaar en het doen van onderzoek rond dat boek vond ik heerlijk. Ik sluit niet uit dat ik nog een keer een klassieker op deze manier ga behandelen.
Zie ook: Schrijversharten.
Een complete bibliografie:
Boeken
Heksenjacht, Jeugdnovelle 2016
Max Havelaar met zombies, Roman, 2016
Heksenkind, Jeugdroman 2014
Heksenwaan, Jeugdroman, 2014
Sinterklaasgeheimen, Nonfictie, 2011
Het Groot Veluws Winterboek, Nonfictie, 2011
De toverlantaarn, Jeugdroman, 2010
Zo ging dat toen - geboorte, Nonfictie, 2008
De Verborgen Geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, Nonfictie, 2008
De Verborgen Geschiedenis van de Oranjes, Nonfictie, 2008
Mysteries in Nederland, Nonfictie (reeks, 16 delen), 2006-2008
Poëzie
Stadsdichter van Wageningen, Gemeente Wageningen, divers werk, 2015-2018
Huisdichter van museum, De Heksenwaag Oudewater, divers werk, 2016-2018
Diverse bloemlezingen, waaronder recent Ganymedes (2016), Fantastische Vertellingen (2016),
Met en zonder stadsmuren (2016) en Allerheiligen bezeten woorden (2016)
Tekstinstallaties
Doe geen kwaad, In Speeltuinvereniging Tuindorp, 2018 (gepland)
Landschapsgedichten, Tijdens de Culturele Ronde Wageningen (1e prijs), 2017
Waaggedicht, Op de gevel van De Heksenwaag Oudewater, 2016-
Voorgaande spotlights: