Naar Nirwana en terug…
Terrence Lauerhohn weet in het boek Nirwana een wereld te schetsen die zowel bekend als onbekend voorkomt. Het zou makkelijk zijn om het boek als een typische futuristische dystopie te classificeren met alle conventies van wereldopbouw, intrinsieke logica etc. Wat het boek ook zonder meer is. Maar deze typering zou het boek tegelijkertijd tekort doen. Het boek heeft meer lagen en is meer dan dat. Het is niet zomaar een boek dat je tussen andere boeken doorleest of een futuristisch beeld geeft. Er schuilt een waarschuwing achter de woorden. Een sociaal kritische standpunt over het neoliberalisme dat de conventies van het dystopie overstijgt. Het zou zowel in het heden als toekomst kunnen plaats vinden. Ja, Terrence Lauerhohn doet aan wereldopbouw. En ja, deze wereld is sterker en steviger dan zijn boek “Negen cirkels”. Deze wereld is bijna tastbaar, voelbaar, vibrerend. Het is rauw realistisch. Zodanig realistisch dat het boek soms meer aan Trainspotting doet denken dan aan een sci fi verhaal. En dit is knap. Hierin toont Terrence Lauerhohn dat hij als schrijver is gegroeid en dat zijn palet aan mogelijkheden en landschappen die hij creëert breder en kleurrijker zijn dan in zijn voorgaande boeken. Nirwana vertoont niet de linkse of rechtse hoeken, of valkuilen, die “Negen cirkels”, zijn debuut, misschien nog wel vertoonde. Hier is een stem van een schrijver met een eigen wil, een persoonlijke visie, die een spanningsboog zodanig weet op te bouwen dat het boek moeilijk weg te leggen is en de lezer bijna wurgt en dwingt om stiekem een aantal pagina’s naar voren te bladeren.
Het verhaal draait om drie verschillende personages: Uwen, een drugsverslaafde, Dara waar Uwen in het Laatste Arrondissement mee samenwoont en de vader van Dara die heeft besloten om zijn dochter in het Laatste Arrondissement te zoeken en haar van haar verslaving te “redden”. Deze Arrondissement kan het beste omschreven worden als een soort ghetto van alle verstotenen en afgevallenen van de samenleving. Het heeft zijn eigen (onbesproken) regels waar anarchie en vooral terreur heerst. Terreur van de bende “Kortwiekers”, maar ook de politie (niet zonder symboliek hier “Stapo” genoemd), de burgers van de hogere Arrondissementen die naar het Laatste Arrondissement afreizen om hun perverse verlangens bot te vieren en een geheimzinnige personage met de naam “regisseur”. Ik zou teveel spoilers vrijgeven om alle verschrikkingen op te noemen. Hoewel je wel over een sterke maag dient te beschikken en sommige verschrikkingen voor lezers die meer van dit soort verhalen hebben gelezen, misschien niet zo verrassend waren als deze door de schrijver waren bedoeld. Toch raakt Terrence Lauerhohn een snaar. Hij toont onmiskenbaar aan dat het neoliberalisme en een totalitair regime makkelijk kunnen vereenzelvigen. (Een niet onbelangrijke boodschap vandaag de dag.) En dat machtsmisbruik van bovenaf zich via allerlei lagen doorsijpelt.
De kern is de drug Nirwana. Een nieuwe drug die uiterst verslavend is en mensen tot bijzondere grote hoogten kan brengen, waarin ze zichzelf geheel kwijtraken en corruptie in de hand werkt. Dit geeft het verhaal een zeer rauwe en claustrofobische kant dat ik zelden in sci fi boeken ben tegenkomen. Je kunt als lezer de corruptie en verloedering bijna voelen. Het plakt aan je huid. Waardoor de verschrikkingen die in het boek in een hoog tempo volgen het verhaal nog realistischer maken.
En hier schuilt ook de valkuil. Hoewel Dara en Uwen veruit de meest interessante personages zijn - niet in de laatste plaats omdat ze het Laatste Arrondissement kennen en vooral Uwen als personage sympathie weet op te wekken - richt Terrence zich voornamelijk op de vader van Dara. Zodanig dat Uwen in het midden van het boek even verdwijnt. Dit is jammer. Iets meer verdieping van de personages had het boek nog een extra duw kunnen geven om het verhaal nog krachtiger neer te zetten.
Maar dit is slechts een kanttekening. Want qua vaart en spanningsboog vermindert het boek niet, waardoor je als lezer op het puntje van je stoel blijft. Aan het einde zijn het de keuzes die de schrijver maakt: zoekt de schrijver verdieping en probeert een verhaal te schrijven dat kritisch is en de inhoud opzoekt of kiest de schrijver voor een page-turner. Dit is geen gemakkelijke keuze voor een schrijver. Beide benaderingen heeft voordelen als nadelen. In dit geval heeft Terrence een middenweg gekozen waar de nadruk toch bij het laatste ligt. Maar slechts gedeeltelijk. Want als je het boek goed leest en ontrafelt, toont het een wereld die niet zo ver verwijderd is van de onze.
En dat is knap. Dat is verdomde knap. En het einde is verstikkend.
Voor een link naar de website van de auteur, klik hier.
Anthonie Holslag